Στο τεύχος Οκτωβρίου του περιοδικού ΚΑΛΑ ΜΑΓΕΙΡΕΜΑΤΑ, η Χρυσούλα Κυριακοπούλου υπογράφει ένα εκτεταμένο αφιέρωμα στις γεύσεις της Χαλκιδικής. Σας το παρουσιάζουμε ολόκληρο.
Στο μέρος όπου τα βουνά παλεύουν με το απέραντο γαλάζιο, εκεί όπου ο κόλπος του μυστηριακού Αγίου Όρους συνυπάρχει με τους φιλοσοφικούς πρόποδες του Αριστοτέλη, τον ιερό Άθωνα, τις επιβλητικές παρυφές του Χολομώντα και την ελκυστική Ιερισσό, ή αλλιώς εκεί όπου ανακαλύπτεις, γεύεσαι, ξαναγεννιέσαι και δίνεις την υπόσχεση να επιστρέψεις.
ΣΤΟ ΤΡΙΤΟ ΠΟΔΙ
Η απόσταση από τον παράδεισο είναι πολύ μικρή! Αρκεί μόνο να μετρήσεις ένα, δυο, τρία και θα βρεθείς στο ανεξερεύνητο πόδι της Χαλκιδικής. Ολυμπιάδα, Βαρβάρα, Αρναία, Μικρή και Μεγάλη Παναγιά, Στρατονίκη, Νέα Ρόδα μέχρι Ουρανούπολη. Χωριά που ενώνονται με δρόμους που σου κόβουν την ανάσα. Παντού πράσινο, η φύση σε οργασμό, σε ελευθερία, κάνει την πιο ακατέργαστη και ζωντανή εμφάνιση της. θέα που σε πλημμυρίζει, σου προκαλεί δυνατούς χτύπους και άνθρωποι που σε περιμένουν να δοκιμάσεις τους θησαυρούς αυτού του τόπου. Μέλι από νέκταρ, τυριά αγνά και νόστιμα, τεράστια μύδια που ξετρελαίνουν τον ουρανίσκο, λικέρ από τοπικά βότανα, σπιτικές μαρμελάδες από φυτά ή φρούτα και πολλά αρωματικά κρασιά. Ταβέρνες και νοικοκυριά που μαγειρεύουν απλά, χωρίς πολλά φτιασίδια και υλικά, αλλά κάνουν γαστρονομικά θαύματα. Ντόπια κρέατα που μαρινάρονται με τα μπαχαρικά από το βουνό του Αριστοτέλη, φρέσκο ψάρι από τον Στρυμονικό κόλπο και μύδια, πολλά μύδια από αυτά που δεν έχεις ξαναφάει και θέλεις να τρως κάθε μέρα. Τα κάνουν αχνιστά, σαγανάκι, με λευκή σάλτσα, με μακαρόνια και φυσικά την ντόπια απλή αλλά συγκλονιστική ανακάλυψη, μύδια τηγανητά. Εκεί αγάπησα και εγώ τα μύδια. Στο ταξίδι που αρχίζει με βάση την Ολυμπιάδα
ΣΤΗΝ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΓΙΑ ΜΥΔΙΑ
Είναι ωραίο να ξυπνάς από τον ρυθμικό ήχο των κυμάτων, σε ένα μέρος όπου πρωταγωνιστεί το νερό. Μια μεγάλη παραλία με άμμο ορίζει τη ζωή της περιοχής, γίνεται πόλος έλξης όλων των ηλικιών, δροσίζει και χαρίζει βουτιές την ημέρα και από το απόγευμα μέχρι αργά το βράδυ προκαλείσε ατελείωτη περαντζάδα στα μαγαζιά που απλώνονται μέχρι εκεί που σκάει το κύμα. Ταβέρνες, καφέ, εστιατόρια θησαυροί γαστρονομικής κουλτούρας, από τον Καπετάν Μιχάλη που σερβίρει εδώ και χρόνια την καλή ψαριά με γευστική αποθέωση τα τηγανητά μύδια και την καβουροσαλάτα, μέχρι το Caf Liberty της Αθηνάς, του Παντελή και των παιδιών τους Νίκο και Σοφία. Αυτή η οικογένεια είναι πολυτάλαντη. Η Αθηνά ετοιμάζει τις καλύτερες κρέπες που έχετε δοκιμάσει. Πλούσιες, χορταστικές και πάνω από όλα πεντα νόστιμες. Τη ρώτησα το μυστικό και τη συνταγή αλλά δεν τα αποκαλύπτει. Οφείλεται, μου λέει, στα υλικά και στις δοκιμές που κάνει όλα αυτά τα χρόνια για να καταλήξει στην τέλεια αναλογία του τελικού μείγματος. Είναι φανερό όμως ότι το βασικό αλάνθαστο μυστικό της είναι η αγάπη, τα καλοδιαλεγμένα υλικά από τα ιδιαίτερα τοπικά τυριά μέχρι τα φρέσκα αλλαντικά που κόβει η ίδια. Ο Παντελής έχει την ικανότητα να εντοπίζει το καλύτερο τσιπουράκι και να το προσφέρει με ταιριαστούς μεζέδες, ενώ η νέα γενιά Νίκος και Σοφία ειδικεύονται σε καταπληκτικά mojito! Μετά τις θειικές κρέπες, αλμυρές ή γλυκές, και τις κουβέντες με την Αθηνά για μαγειρική και συνταγές, στην Ολυμπιάδα πρέπει να επισκεφτείς τα μυδοτροφεία. Ένας κρυφός χωματόδρομος σε οδηγεί σε ένα πανέμορφο μέρος με μικρούς καταγάλανους κολπίσκους που αγκαλιάζονται από τη φύση. Εκεί, στα τροπικά και κρυστάλλινα νερά, βρίσκεται η μυδοκαλλιέργεια Αναστασίου. Ανάμεσα στα βράχια και τη δροσιστική αλμύρα, πάνω στα πιο όμορφα νερά είναι στημένη η ξύλινη εξέδρα. Γύρω της κρέμονται οι παραμυθένιες πλεξίδες από τα μύδια. Γυαλίζουν και μοσχομυρίζουν, αφού μεγαλώνουν με τις καλύτερες συνθήκες. Ο Βασίλης Αναστασίου περιμένει με μεράκι ακόμα και 1 6 με 1 8 μήνες μέχρι να τα βγάλει, ώστε να έχουν αναπτυχθεί σωστά.
Η ΒΑΡΒΑΡΑ ΜΕ ΤΑ ΜΑΓΕΥΤΙΚΑ ΤΟΠΙΑ
Πάλι με σημείο αναφοράς την Ολυμπιάδα και κατεύθυνση προς την Αρναία, σε ένα συνεχόμενο ζωντανό σκηνικό, όπου σε περικυκλώνουν τα ρωμαλέα δέντρα και ελεύθερα ταξιδεύουν τα τρεχούμενα πεντακάθαρα νερά, βρίσκεται η Βαρβάρα. Αξίζει να την επισκεφτείς για πολύ συγκεκριμένους λόγους, που συνδυάζουν τι άλλο το απόλυτο τοπίο με την ενδιαφέρουσα γεύση. Στη γραφική Βαρβάρα είναι διασκορπισμένες ταβέρνες με πολύ καλό ντόπιο κρέας και ο συνεταιρισμός των γυναικών που φτιάχνει φοβερό τραχανά, ζυμαρικά και μαρμελάδες. Μετά τις γευστικές απολαύσεις η καλύτερη πρόταση είναι η πεζοπορία. Κρυμμένη σε ένα χωματένιο δρομάκι είναι η πορεία που σε οδηγεί σε ένα παραμυθένιο μέρος, τους καταρράκτες. Αυτό δεν πρέπει να το χάσετε. Μέσα από το πυκνό πράσινο ξεπροβάλλουν δυο υπέροχοι καταρράκτες που προκαλούν δέος.
ΑΡΝΑΙΑ, ΜΙΑ ΥΠΕΡΟΧΗ ΕΚΠΛΗΞΗ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ
Σε αυτό το μέρος το σκηνικό αλλάζει και αμέσως νιώθεις ότι δεν έχεις ξαναδεί κάτι τέτοιο. Η πόλη είναι χτισμένη στους πρόποδες του εντυπωσιακού Χολομώντα και έχει μοναδική αρχιτεκτονική. Αρκεί μια βόλτα στα λιθόστρωτα σοκάκια, με τα πέτρινα σκαλοπάτια, τα παλιά παραδοσιακά μακεδονίτικα σπίτια, τους ζωηρούς βαμμένους τοίχους σε αποχρώσεις του μπλε ή του καφέ, στις αυλές με τις πολυάριθμες και πολύχρωμες γλάστρες, στα παράθυρα με τα κατάλευκα υφαντά και τα παλιά αρχοντικά χτισμένα εξ ολοκλήρου με πέτρα. Ένας περίπατος που καταλήγει στην πιο όμορφη και λιλιπούτεια πέτρινη πλατεία. Μια όμορφη γαστρονομική μικρογραφία που έχει τα πάντα. Παραδοσιακό καφενείο που σερβίρει το καλύτερο ντόπιο τσίπουρο μαζί με σπιτικό τουρσί, ζαχαροπλαστείο και φούρνο με πεντανόστιμο ζυμωτό ψωμί και σιροπιαστά γλυκά να γλείφεις τα δάχτυλά σου και φυσικά ψησταριά για καλό ντόπιο κρέας. Ένα μέρος σαν και αυτό που κρύβεται κάτω από τις καφετί κεραμοσκεπές φυσικά κρύβει και πλούτο προϊόντων. Η Αρναία έχει ιστορία στο μέλι, στα τυριά, στο κρασί και τα υφαντά. Η οικογένεια Γεωργακά αποτελεί την πηγή του μελιού. Το μαγαζί τους βρίσκεται στο κεντρικό δρόμο και εκεί η Θωμαή και ο Αργύρης, μητέρα και γιος, σε περιμένουν να δοκιμάσεις τα πέντε διαφορετικά είδη μελιού που καλλιεργούν. Το ένα είναι καλύτερο από το άλλο. Αποκάλυψη όμως είναι το απόσταγμα Μουντοβίνα, το τσίπουρο του μελιού, που προκύπτει από το βρασμό της κερήθρας. Λίγο πιο έξω βρίσκεται το οινοποιείο της Κλαούντια Παπαγιάννη, περιτριγυρισμένο από αμπελώνες. Ένα επιβλητικό κτήριο που σου ανοίγει τις πόρτες σε ένα οργανωμένο οινοποιείο το οποίο δημιουργεί κρασιά που έχουν κάνει αίσθηση στον οινικό κόσμο, όπως η μονοποικιλιακή μαλαγουζιά. Ακριβώς στον κάτω δρόμο βρίσκεται το τυροκομείο Καραγιάννη. Πεντακάθαρο και σε εργασιακό αναβρασμό ο Θεόφιλος Καραγιάννης μας ξεναγεί στους χώρους παραγωγής, μας μυεί στη διαδικασία και δοκιμάζουμε πώς είναι το τυρί σε διάφορα στάδια. Πολύ εντυπωσιακό όπως και το αποτέλεσμα. Τα τυριά του Καραγιάννη είναι νόστιμα, αλμυρά, αρωματικά και πικάντικα. Ό,τι πρέπει να τα απολαμβάνεις σκέτα, σαγανάκι, σε σάλτσες κοκκινιστών ή σε πολλούς ακόμα γευστικούς συνδυασμούς.
ΑΛΣΟΣ AΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ, ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΣΟΥ ΧΑΝΕΤΑΙ ΣΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ
Σε απόσταση αναπνοής από την Αρναία είναι το Άλσος Αγίας Παρασκευής, μια πηγή πράσινου, ανθισμένη, με βελανιδιές, οξιές και καταπράσινο χορτάρι. Αφού τρέξουμε, περπατήσουμε, κάνουμε ιππασία, η καλύτερη ανταμοιβή είναι το φαγητό στο εστιατόριο Μπακατσιάνος . Οι σπεσιαλιτέ είναι πάρα πολλές, ξεχωρίζουν όμως το αγριογούρουνο και το αρνίσιο κότσι.
ΣΤΡΑΤΟΝΙΚΗ, ΕΝΑ ΑΓΝΟ ΧΩΡΙΟ ΠΟΥ ΣΕ ΚΑΝΕΙ ΝΑ ΝΙΩΘΕΙΣ ΠΑΛΙ ΠΑΙΔΙ!
Να βγεις, να περπατήσεις, να εξερευνήσεις τη φύση, να αναπνεύσεις και, γιατί όχι, να γίνεις επιστήμονας και να φιλοσοφήσεις τη ζωή. Στην Στρατονίκη δίπλα είναι το Άλσος του Αριστοτέλη. Ένα μέρος ιστορίας, φαντασίας και παιχνιδιού. Σε μια πράσινη έκταση είναι απλωμένα τα όργανα του αρχαίου επιστήμονα και φιλοσόφου για να κάνουμε τις δικές μας δοκιμές. Μετά σε μια θέα που παρασύρει, στο μαγαζί του Άλσους, σερβίρεται καλός καφές και διάφορες λιχουδιές. Η Στρατονίκη είναι ιδανική για ποδήλατο και περιπάτους στα βουνά και στο δάσος που βρίσκονται εκατοντάδες μπαχαρικά και βότανα. Μυρίστε τα, πιάστε τα, δοκιμάστε τα και πάρτε μερικά μαζί σας. Στην καρδιά του χωριού μπορείς να φας το καλύτερο σουβλάκι της ζωής σου και να πιεις μετά μουσικής και νεολαίας ένα καλό ποτό.
ΟΥΡΑΝΟΥΠΟΛΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΟΣΜΟΠΟΛΙΤΕΣ
Ένα διαφορετικό πάλι σκηνικό, πιο τουριστικό, στο πιο κοσμοπολίτικο μέρος του ταξιδιού. Η Ουρανούπολη είναι η είσοδος για το Άγιο Όρος και σφύζει από ζωή. Πολλές ταβέρνες, μαγαζάκια με τοπικά προϊόντα, ξενοδοχεία και φυσικά το σήμα κατατεθέν, ο ψηλός Πύργος που αγγίζει τη θάλασσα. Στην Ουρανούπολη έχει πολύ καλό φαγητό. Εστιατόρια όπως ο Κρητικός αποτελούν μια γαστρονομική εμπειρία. Στο καλαίσθητο χώρο του από το 1 977 μαγειρεύονται μεσογειακά πιάτα από ντόπια υλικά. Τα ψάρια προέρχονται από το βυθό του Αγίου Όρους και δημιουργούν πολλά πιάτα, όπως οι εκπληκτικές ψαρόσουπες. Καλή επιλογή είναι και τα θαλασσινά ημέρας αλλά και τα μαγειρευτά, που γίνονται με φρέσκα λαχανικά και βότανα της περιοχής. Επίσης, η ταβέρνα του Αποστόλη με μια ξύλινη ταράτσα πάνω από την αμμουδιά αξίζει την επίσκεψη για μύδια και φρέσκα ψάρια. Μετά επιβάλλεται μια βόλτα στα μαγαζιά με τα προϊόντα του Αγίου Όρους. Εκεί εγώ βρήκα φανταστικές μαρμελάδες από τους μοναχούς, λικέρ, και μάλιστα ένα τέλειο limoncello και πολλά κρασιά λευκά, ροζέ και κόκκινα που γίνονται από τους αμπελώνες του Όρους και με την επίβλεψη των μοναχών.
ΤΟ ΧΑΛΚΙΔΙΚΙΩΤΙΚΟ ΚΑΛΑΘΙ
Μέχρι την επόμενη επίσκεψη σε αυτό το τόπο, γιατί είναι σίγουρο ότι θέλεις να γυρίσεις, εφοδιάζεσαι με τα αρώματα και τις γεύσεις του. Κρασί: Σε ολόκληρη την περιοχή, μέσα και έξω από το Άγιο Όρος συναντάμε καλοβαλμένα και περιποιημένα αμπέλια και πρότυπα οινοποιεία. Ένα από αυτά είναι το Κτήμα Λειβαδιώτη. Ονειρεμένο, μέσα στον κάμπο της Μαραθούσας, το πέτρινο οινοποιείο βρίσκεται στο κέντρο μιας παραδοσιακής φάρμας με αγροτόσπιτα και άλογα. Τα σταφύλια από ασύρτικο, μαλαγουζιά, cabernet, syrah καλλιεργούνται βιολογικά και δίνουν ενδιαφέροντα κρασιά. Πρέπει να πάτε εκεί και να τα απολαύσετε σε αυτό το τοπίο μαζί με τσομπάνικο (λευκό τυρί) και ζυμωτό ψωμί προσφορά του φιλόξενου οικοδεσπότη. Επίσης, θα έχετε την ευκαιρία να δείτε τα ρακοκάζανα που έχει και φτιάχνει ένα δυνατό τσίπουρο από τα καλύτερα της Χαλκιδικής. Βέβαια, στην Αρναία είναι το οινοποιείο της Κλαούντια Παπαγιάννη. Μια γυναίκα δυναμική που εισχώρησε στον κόσμο του κρασιού και κατάφερε με τα κρασιά της να επικρατήσει. Το οινοποιείο είναι το ίδιο όμορφο εσωτερικά και εξωτερικά. Αποτελεί εμπειρία να ξεναγηθείτε στους χώρους του, στα διαφορετικά επίπεδα παραγωγής και να καταλήξετε στο πανέμορφο κελάρι για να δοκιμάσετε τις διαφορετικές ετικέτες που έχουν ξεχωρίσει και έχουν βραβευτεί στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Επίσης στο Μετόχι Χρωμίτσα είναι ο Ευάγγελος Τσάνταλης, που καλλιεργεί τις ποικιλίες του στο όρος Άθως και εμφιαλώνει τα κρασιά Μετόχι Χρωμίτσα, Άβατον και Αγιορείτικος. Και τέλος στο Μυλοπόταμο τα κρασιά που γίνονται από τους μοναχούς της Αγίας Λαύρας και η φήμη τους έχει περάσει τα σύνορα του Αγίου Όρους.
Τυριά Καραγιάννη: Σε αυτό το πλούσιο και προικισμένο έδαφος η κτηνοτροφία ανθεί και προσφέρει γάλα υψηλής ποιότητας. Αυτό χρησιμοποιείται στο τυροκομείο Καραγιάννη, όπου παράγονται πολλές ποικιλίες τυριού. Μέσα στη μονάδα μπορείς να θαυμάσεις τα υγρά τουλούμια, να πιάσεις τις τυρένιες μπάλες, να μυρίσεις τις γαλατένιες δεξαμενές που ευωδιάζουν και να γνωρίσεις τα καρδάρια που πήζουν το γιαούρτι. Η φέτα, το χωριάτικο και τα υπόλοιπα τυριά είναι από κατσικίσιο γάλα και το γιαούρτι είναι φανταστικό.
Μέλι Γεωργακά: Η οικογένεια Γεωργακά έχει παράδοση από το 1 948, με μεράκι παράγει πευκόμελο, ανθόμελο, ερείκη, καστανιά και σουσούρα. Εκτός από αυτά, στο όμορφο μαγαζί τους μπορείς να βρεις μελισσοκέρι και βασιλικό πολτό. Μάλιστα, αν ρωτήσετε, έχετε τηνευκαιρία να ζήσετε μια ανεπανάληπτη εμπειρία στους λόφους του Χολομώντα παρακολουθώντας το παραδοσιακό τρόπο παραγωγής μελιού, δουλεύοντας δίπλα στους μελισσοκόμους, με τον κατάλληλο εξοπλισμό.