Ο δύτης Βασίλης Μεντόγιαννης και οι συνεργάτες του που μελετούν το μοναδικό φαινόμενο για τις ελληνικές θάλασσες επισημαίνουν ότι «όσο λιγότερα ξέρει ο κόσμος για το μέρος τόσο το καλύτερο για το είδος»
Βούτηξε για ένα ερευνητικό πρόγραμμα της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων στο Στρατώνι Χαλκιδικής και βρέθηκε να κολυμπά με ένα κοπάδι ιππόκαμπους. Έκτοτε ερωτεύτηκε το «αλογάκι της θάλασσας», το έχει μελετήσει όσο λίγοι και βοήθησε ώστε να γίνει γνωστή στην ερευνητική κοινότητα η μοναδική αποικία ιππόκαμπων στην Ελλάδα αυτή του Στρατωνίου που είναι παράλληλα και η μία από τις δυο που υπάρχουν στην Ευρώπη – η άλλη είναι σε μια λιμνοθάλασσα στην Πορτογαλία.
Δέκα χρόνια μετά την πρώτη του επαφή με τους ιππόκαμπους της Χαλκιδικής ο επαγγελματίας δύτης Βασίλης Μεντόγιαννης εξακολουθεί να μιλά με το ίδιο πάθος για το εξαιρετικά σπάνιο αυτό είδος μία από τις ιδιαιτερότητες του οποίου είναι ότι το αρσενικό… γεννά τα μωρά της οικογένειας.
«Ήταν Νοέμβριος του όταν καταδυθήκαμε στο πλαίσιο μιας διαφορετικής υποβρύχιας εργασίας και έκπληκτοι συναντήσαμε έναν μεγάλο πληθυσμό ιππόκαμπων. Έκτοτε έχουμε συναντηθεί μαζί τους άπειρες φορές και θεωρούμε ότι το φαινόμενο της μόνιμης παρουσίας τους εκεί είναι ένα μοναδικό γεγονός στην ελληνική επικράτεια και είναι αρκετά πιθανό να εκτείνεται και πέρα από το συγκεκριμένο σημείο», λέει ο κ Μεντόγιαννης και προσθέτει: «Η ύπαρξη της αποικίας αυτής μας έχει προβληματίσει πολύ. Πιστεύω ότι οφείλεται στην υπερτροφία της περιοχής καθώς οι ιππόκαμποι μπορούν να βρουν άφθονη τροφή μικρά καρκινοειδή όπως καβουράκια, γαριδούλες, κ.ά. Στον κόλπο του Στρατωνίου καταλήγουν οι αποθέσεις από ποτάμια και χείμαρρους έτσι ο ιππόκαμπος μπορεί να τρέφεται χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια».
Είδος σπάνιο για τις ελληνικές θάλασσες και ιδιαίτερα ευάλωτο, ο ιππόκαμπος βρίσκεται ως μεμονωμένα άτομα στην Κρήτη, στην Εύβοια, στον Πατραϊκό Κόλπο. Ο εντοπισμός της αποικίας στη Χαλκιδική αποτέλεσε την ευκαιρία για μια μεγάλη έρευνα από το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών για τους ιππόκαμπους στην Ελλάδα, όπου ζουν μόνο δύο είδη. Οι επιστήμονες ωστόσο κρατούν μυστικό το πού ακριβώς βρίσκεται n συγκεκριμένη αποικία και συνιστούν στους επισκέπτες της περιοχής να μην την αναζητούν δεδομένου ότι βρίσκεται σε μικρό βάθος και να μη διαταράσσουν την ηρεμία του είδους. «Όσο λιγότερα ξέρει ο κόσμος για το πού θα βρει ιππόκαμπους τόσο το καλύτερο για το είδος. Δεν πρέπει να ενοχλείται η αποικία. Όσοι βρίσκουν ιππόκαμπους στη θάλασσα τους βγάζουν έξω τους ξηραίνουν και τους έχουν διακοσμητικό είδος Αυτό είναι τραγικό και πρέπει πάση θυσία να το αποτρέψουμε» λέει ο ερευνητής του Ινστιτούτου Αλιευτικής Έρευνας του ΕΛΓΟ, Μάνος Κουτράκης.
Τεχνητός παράδεισος
Σε μια προσπάθεια να προστατέψουν αλλά και να αυξήσουν τον αριθμό τους το ΕΛΚΕΘΕ και το ΙNAΛE έχουν δημιουργήσει έναν τεχνητό… παράδεισο για τους ιππόκαμπους εκεί. Έχουν βάλει ένα πλαστικό πλέγμα, πλαστικά φυτά σαν αυτά του ενυδρείου, και έτσι το είδος έχει την αίσθηση ενός υποβρύχιου κήπου.
Επίσης ένα από τα ζητήματα που ερευνά το ΕΛΚΕΘΕ είναι αν ο συγκεκριμένος πληθυσμός ανήκει σε κάποιο από τα δύο γνωστά είδη που απαντώνται στην Ελλάδα – Hippocampus hippocampus και Hippocampus guttulatus – ή αν ο ιππόκαμπος του Στρατωνίου είναι ένα νέο είδος που αναπτύχθηκε στη θάλασσα των μεταλλείων.
Ντοκιμαντέρ για τον μικροσκοπικό δράκο της θάλασσας
Πέρα από την έρευνα που γίνεται για το είδος προχωρούν τα γυρίσματα για μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ταινία με τίτλο «Ιππόκαμπος ο μυθικός μικροσκοπικός δράκος της θάλασσας». Πρόκειται για ένα επιστημονικό ντοκιμαντέρ και αφορά αποκλειστικά είδη των ιππόκαμπων που απαντώνται στις ελληνικές θάλασσες, την παρατήρησή τους, την προσπάθεια εξήγησης του φαινομένου κατοίκησης στη συγκεκριμένη περιοχή, τον αρχαιολογικό προσδιορισμό τους όπου οι μύθοι και οι αναφορές είναι εντυπωσιακές, καθώς επίσης και ολοκληρωμένες αναλύσεις από θαλάσσιους βιολόγους, περιβαλλοντολόγους, ιζηματολόγους κ.ά. Η ταινία έχει υποβρύχια γυρίσματα στη θαλάσσια περιοχή του Στρατωνίου, εξωτερικές λήψεις στη βορειοανατολική Χαλκιδική, υποβρύχια πλάνα από άλλες περιοχές όπου έχουν εντοπιστεί ιππόκαμποι, αλλά και από το εντυπωσιακό ενυδρείο «Θαλασσόκοσμος» στο Ηράκλειο Κρήτης. Την επιστημονική επιμέλεια καθώς και όλη τη σχετική έρευνα για τους ιππόκαμπους έχει το ΕΛΚΕΘΕ, ενώ συμμετέχουν το ΙΝΑΛΕ και επιστήμονες από το πανεπιστήμιο Universidade do Algarve Campus de Gampelaw, ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα που έχει διεθνή αναγνώριση και ειδίκευση στη μελέτη των ιππόκαμπων παγκοσμίως.
[ΠΗΓΗ: ΕΘΝΟΣ, της Μαρίας Ριτζαλέου, φωτ. Βασίλης Μεντόγιαννης, 18/8/2018]