Πρέπει να αισθανόμαστε καλά που φέτος είχαμε 10% αύξηση τουριστικών αφίξεων στη Χαλκιδική και να επιζητούμε το ίδιο και για τα επόμενα χρόνια; Μέχρι πότε; Μήπως πρέπει να αρχίσουμε να σκεπτόμαστε διαφορετικά και να προωθούμε ένα μοντέλο βιώσιμου τουρισμού; Τι εννοούμε όμως όταν λέμε βιώσιμος τουρισμός; Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (ΠΟΤ – UNWTO) «η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη ικανοποιεί τις ανάγκες των τωρινών τουριστών και των περιοχών που τους φιλοξενούν και, παράλληλα, προστατεύει και ενισχύει τις ευκαιρίες για το μέλλον. Η ανάπτυξη αυτή οδηγεί στη διαχείριση όλων των πόρων με τέτοιο τρόπο ώστε οι οικονομικές, κοινωνικές και αισθητικές ανάγκες να είναι δυνατόν να εκπληρώνονται ενώ, παράλληλα, διατηρείται η πολιτισμική ακεραιότητα, οι ουσιώδεις οικολογικές διαδικασίες, η βιοποικιλότητα και τα συστήματα υποστήριξης της ζωής. Τα προϊόντα του βιώσιμου τουρισμού λειτουργούν σε αρμονία με το τοπικό περιβάλλον, την κοινωνία και τους πολιτισμούς, έτσι ώστε αυτά να καρπώνονται όλα τα οφέλη και να μην αποτελούν θύματα τουριστικής ανάπτυξης ». Οι βασικές αρχές αυτής της ανάπτυξης βρίσκονται στη Χάρτα για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη.
Ποιοι πρέπει να συμβάλουν
Σε ένα μοντέλο βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης είναι σημαντικό να συμβάλουν πολλοί παράγοντες αλλιώς κινδυνεύει να μην είναι εφαρμόσιμο.
• Υπερεθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές: Σε ένα παγκόσμιο και ευρωπαϊκό πλαίσιο οι πολιτικές που εκπορεύονται όπως προγράμματα στήριξης των τουριστικών επιχειρήσεων και προώθησης πράσινων και ήπιων πολιτικών από την ΕΕ μπορούν να βοηθήσουν στη στροφή προς την αειφορία
• Εθνικές πολιτικές: Οι εθνικές πολιτικές πρέπει να στοχεύουν σε ενέργειες και παρεμβάσεις που να ενθαρρύνουν το μοντέλο αυτό. Παράδειγμα, τα χωροταξικά σχέδια για τον τουρισμό και η ενθάρρυνση ήπιων πολιτικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Εδώ σημαντικό ρόλο παίζει ο τρόπος που αντιλαμβάνεται η κεντρική εξουσία το ρόλο της δημόσιας περιουσίας. Εάν τη βλέπει ως τρόπο για να κλείσουν οι τρύπες, και όχι ως ευκαιρία εναλλακτικής τουριστικής ανάπτυξης και εάν επιδιώξει να την «αξιοποιήσει» χωρίς διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες, φοβόμαστε ότι θα βρεθεί σε χέρια ανθρώπων και οργανισμών που το μόνο που θα τους ενδιαφέρει είναι ό εύκολος και γρήγορος πλουτισμός.
• Περιφερειακές και Τοπικές πολιτικές: Η περιφερειακή και η τοπική αυτοδιοίκηση αλλά και οι φορείς που αυτοί συμμετέχουν πρέπει να αναπτύσσουν σχέδια αειφορικής τουριστικής ανάπτυξης και ενθάρρυνσης ειδικών μορφών τουρισμού όπως ο φυσιολατρικός, ο Πολιτιστικός, ο Θρησκευτικός, ο Αθλητικός, ο Αγροτουριστικός, ο Οικοτουριστικός, ο Καταδυτικός κ.ά. Προσοχή! Αυτό δεν σημαίνει ότι εγκαταλείπεται ο κλασσικός τουρισμός των τριών S (Sea, Sun, Sand), απλά προωθείται σταδιακά μια μετεξέλιξη και μια στροφή προς τον βιώσιμο τουρισμό, ο οποίος μπορεί και να επεκτείνει και την τουριστική περίοδο.
• Τοπική κοινωνία και φορείς: Η τοπική κοινωνία και οι φορείς που την απαρτίζουν πρέπει να αντιληφθούν την αξία και να συνδράμουν την προσπάθεια για βιώσιμο τουρισμό. Αυτό πρέπει να γίνει ενεργητικά με την ανάληψη δραστηριοτήτων και την εκμετάλλευση ευκαιριών για αειφορική ανάπτυξη.
• Τοπικές τουριστικές επιχειρήσεις και ιδιοκτήτες γης: Ο στόχος αυτών των δύο ομάδων δεν θα πρέπει να είναι η ανεξέλεγκτη επέκταση των επιχειρήσεων τους και η κατασπατάληση της γης αλλά η ποιοτική και αειφορική ανάπτυξη. Οι τουριστικές επιχειρήσεις είναι ένας κρίσιμος κλάδος για τη στροφή σε μια βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη.
Το βασικότερο βέβαια είναι η συνεργασία των παραπάνω για την επεξεργασία και εκπόνηση ενός σχεδίου για τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη και η αφοσίωση σε αυτό. Αντί λοιπόν να κατεχόμαστε από μια αριθμολαγνεία και να θέλουμε απλά να βλέπουμε τους αριθμούς να αυξάνονται, ας αρχίσουμε να σχεδιάζουμε ένα μοντέλο φιλικό προς το περιβάλλον τόσο στο παρόν όσο και στο μέλλον, οικονομικά βιώσιμο και κοινωνικά δίκαιο για τις τοπικές κοινωνίες.